ضریب تاثیر یا ایمپکت فاکتور که به صورت مختصر با IF نمایش داده میشه، یکی از مهم ترین اصطلاحات در مواجه با مقالات و مجلات با نمایه های علمی معتبر است که باید به صورت کامل با آن آشنا باشید، زیرا ضریب تاثیر یا همان عدد ایمپکت فاکتور بسیار مهم است. در ادامه وقتی سیر تا پیاز ایمپکت فاکتور را بررسی کنیم به اهمیت این شاخص و معیار اعتبار سنجی، پی می بردید.
فهرست مطالب
- ضریب تاثیر چیست؟
- معیار اعتبارسنجی مجله‌های isi
- کاربرد ایمپکت فکتور
- مزایا و معایب ایمپکت فکتور
- مزایا ایمپکت فاکتور
- معایب و مشکلات ایمپکت فاکتور
- ضریب تاثیر چقدر باشه خوبه؟
- دستکاری در ایمپکت فاکتور مجلات
- روش بدست آوردن ایمپکت فاکتور
- مثال روش محاسبه‌ی ایمپکت فاکتور
- چگونه به ضریب تاثیر مجلات مختلف دسترسی پیدا کنیم؟
- چرا به ضریب تاثیر انتقاداتی می شود؟
- ارتباط مجلات JCR با ایمپکت فاکتور
- شاخص های مرتبط به ایمپکت فکتور
- لیست مجلات با ضریب تاثیر بالا
- جمع بندی
ضریب تاثیر چیست؟
ضریب تاثیر به زبان ساده، اشاره به میزان اعتبار مجلات موجود در ISI دارد. که البته یکی از شاخص های اندازه گیری مجلات ISI است. ضریب تاثیر یا همان ایمپکت فاکتور به میزان رفرنس دهی یا همان ارجاع دادن مقالات مختلف به یک مقاله به خصوص به عنوان منبع، اشاره دارد که هر چقدر تعداد و میزان رفرنس دهی به یک مقاله یا مجله خاص بیشتر باشد، نشانه اعتبار بالاتر این مقاله یا مجله از نظر علمی است.
معیار اعتبارسنجی مجله‌های isi
یکی از معیار طبقه‌بندی ژورنالهای isi، داشتن یا نداشتن ضریب تاثیر است که با توجه به این موضوع، مجلات ISI به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
نکته مهم: بد نیست بدانید که تنها شاخص و معیار تاثیر گذار در دسته بندی مجلات isi، ضریب تاثیر نمی باشد ولی بدون شک یکی از مهم ترین معیار های برچسب زدن به مقالات ISI همین ضریب تاثیر است.
کاربرد ایمپکت فکتور
کاربرد ایمپکت فکتور
همانطور که در طول مقاله هم گفته شد، مقالات ISI با توجه به ضرایب و معیار های مختلفی طبقه بندی می شوند، که یکی از مهم ترین شاخص های اعتبار سنجی این مقالات، ایمپکت فکتور است؛ ساده تر بگم مهم ترین کاربرد ایمپکت فاکتور، مشخص کردن میزان اعتبار علمی و پژوهشی یک مجله یا مقاله است که با یک عدد خاص نمایش داده می شود.
مزایا و معایب ایمپکت فکتور
این که بگویم ضریب تاثیر فقط دارای مزایا است یا بالعکس بگویم که ایمپکت فاکتور فقط دارای مشکلات و معایب است، قطعا کار درستی نبوده و نیست که با توجه به این موضوع در ادامه به مزایا و مشکلات ضریب تاثیر به صورت کامل می پردازیم.
مزایا ایمپکت فاکتور
- مجلاتی که دارای این شاخص هستند، از رتبه علمی و پژوهشی بسیار بالایی برخوردار هستند
- به راحتی می توانید برای موضوعات علمی مختلف از این مجلات استفاده نماید
- این شاخص مجلات با کیفیت و اعتبار بالاتر را به سادگی نمایان می کند
معایب و مشکلات ایمپکت فاکتور
- مجله های مختلف اقدام به دستکاری آن می کنند
- به تنهایی نمی تواند یک شاخص کامل برای اعتبار سنجی باشد
- سایت های به زبان انگلیسی بیشتر از بقیه زبان های امتیاز کسب می کنند
- ضریب تاثیر رشته های مختلف را در نظر نمی گیرد که این یک مشکل جدی است
ضریب تاثیر چقدر باشه خوبه؟
یکی از سوالتی که به شدت از ما پرسیده می شود، این است که بهترین ضریب تاثیر چقدر است؟ و یا بالاترین ایمپکت فاکتور را چگونه پیدا کنیم؟
برای جواب به این سوالات به این موضوع باید اشاره داشت که ضریب تاثیر یک مجله هر چقدر بیشتر باشد، یعنی به تعداد مقالات این مجله بیشتر استناد شده که این موضوع به معنی اعتبار بیشتر این مجله است. ساده تر بگم هر چقدر ایمپکت فاکتور یک مجله بالا تر باشه، اعتبار این مجله بیشتر.
البته باید به این موضوع هم اشاره بکنیم که نمی توان بالاترین ایمپکت فاکتور مربوط به مجلات را بیان کرد، زیرا ایمپکت فاکتور یک عدد ثابت نبوده و همواره دچار تغییر می شود، پس اگر به دنبال ژرونال های معتبر با ضریب تاثیر بالا هستید، ادامه مقاله را از دست ندهید.
دستکاری در ایمپکت فاکتور مجلات
آیا دستکاری ایمپکت فاکتور واقعی است و اصلا چه لزومی دارد که در ایمپکت فاکتور یک مجله تغییراتی به وجود آید؟
خوب جواب به این سوال بسیار واضح است؛ همانطور که گفته شد، مقدار ایمپکت فاکتور هر چقدر بالاتر باشد، مجله دارای اعتبار بیشتری است، پس چرا نباید به دنبال راه هایی بود تا ضریب تاثیر مجله را تغییر و افزایش داد.
ساده تر بگم که دستکاری ایمپکت فاکتور مجلات کاملا واقعی است که البته فقط بعضی مجلات با توجه به سیاست های خاص خود که هدف آن بدست آوردن اعتبار و قدرت بیشتر است، به سراغ آن می روند.
روش بدست آوردن ایمپکت فاکتور
نحوه بدست آوردن ایمپکت فاکتور کار چندان سختی نیست زیرا با دو عدد که در دو سال متوالی بررسی می شود، می توان ضریب تاثیر یک مجله را بدست آورد. ساده تر بگم اگر قرار باشد یک مجله در سال 2021 ایمپکت گذاری شود، تعداد ارجاعات دو سال گذشته مقالات مختلف به مقالات این مجله با هم جمع شده و تقسیم بر تعداد مقالات این مجله در همین دو سال می شود.
مثال روش محاسبه‌ی ایمپکت فاکتور
اگر به یک مجله در سال 2019 حدود 2000 هزار بار رفرنس شده باشد و این عدد در سال 2020 برابر با 3000 عدد باشد تعداد کل رفرنس ها در 2 سال 5000 بار بوده. و همچنین مقالات این مجله در سال 2019 و 2020 به ترتیب 120 و 160 مقاله باشد، تعداد کل مقالات برابر است با 280 که با توجه به این اعداد، ضریب تاثیر این مجله حدود 17.85 است.
چگونه به ضریب تاثیر مجلات مختلف دسترسی پیدا کنیم؟
نحوه دسترسی به ایمپکت فاکتور مجلات از روش های مختلفی قابل محاسبه است که به شما توصیه می کنیم فقط از سایت های معتبر برای بررسی این مقدار استفاده کنید. با توجه به این موضوع در ادامه بهترین سایت های بررسی عدد ضریب تاثیر را معرفی می کنیم.
- www.scimagojr.com
- www.bioxbio.com
- www.citefactor.com
- https://jhub.ir
چرا به ضریب تاثیر انتقاداتی می شود؟
انتقادات وارد بر ایمپکت فاکتور از جنبه های مختلفی بیان می شود، اما بیشتر این انتقادات به سمت رفتار محققان، ویراستاران و افرادی که در یک مجله به خصوص دارای منافع هستند، جهت پیدا می کند. البته یکی از انتقادات مهم به ضریب تاثیر هم به نحوه استفاده از این ضریب است.
ارتباط مجلات JCR با ایمپکت فاکتور
قبل از این که به ارتباط مجلات JCR با ایمپکت فاکتور برویم، باید به این سوالات پاسخ داد که آیا شما با گزارش سالانه JCR آشنا هستید؟ اصلا می دانید JCR چیست؟ دسته بندی مقالات در ISI را می شناسید؟ تفاوت مجلات JCR و ISI را می دانید؟
اگر این با این سوالات آشنا نیستید، پس خیلی ساده بگم که مقدار ایمپکت فاکتور تنها شاخصه ارزیابی مقالات ISI نیست و اصلا تمام مقالات ISI دارای ضریب تاثیر نیستند که به این مقالات به خصوص ISI-listed هم گفته می شود؛ با توجه به تمام مطالب گفته شده، باید ارتباط مجلات JCR و ایمپکت فاکتور را در این جمله خلاصه کرد.
مجلات JCR در پایگاه داده wos به آن دسته از مجلاتی اشاره دارد که عدد ایمپکت فاکتور دارند و صد البته که این مجلات از اعتبار علمی فوق العاده بالایی برخوردار هستند.
شاخص های مرتبط به ایمپکت فکتور
شاخص های مختلفی به ضریب تاثیر ارتباط دارند که می توان نتیجه گرفت، تنها فاکتور و معیار طبقه بندی مجلات و مقالات در ISI، ضریب تاثیر نیست. با توجه به این موضوع به مهم ترین متریکس یا همان شاخص های مرتبط به ضریب تاثیر، می پردازیم.
- ایمپکت فاکتور انباشته برای طبقه بندی موضوعی
نیمه عمر استناد - شاخص فوریت
- CiteScore
لیست مجلات با ضریب تاثیر بالا
قطعا ایمپکت فاکتور مجلات برتر حاصل مقالات معتبر بسیار کاربردی آن هاست که با توجه به این موجود در ادامه یک لیست کوتاه از مجلات با ایمپکت فاکتور بالا را معرفی می کنیم که می توانید برای بدست آوردن مقالات با ضریب علمی و پژوهشی بالا از آن استفاده نماید.
- ژورنال The Lancet
- ژورنال Chemical Reviews
- ژورنال New England Journal of Medicine
- ژورنال Nature Reviews. Molecular Cell Biology
- ژورنال JAMA – Journal of the American Medical Association
- ژورنال Nature Biotechnology
- ژورنال Nature
نکته مهم: ژورنال و مجله های معرفی شده دارای ایمپکت فاکتور حداقل بالای 40 هستند. که در این بین ژورنال The Lancet دارای ایمپکت فاکتور بسیار بالای 72.406 می باشد.
جمع بندی
ضریب تاثیر یکی از شاخص های ارزیابی مجلات مختلف در پایگاه ISI است. که به لطف این ضریب، مجلات به دو دسته JCR و ISI-listed تقسیم می شوند. مقدار ایمپکت فکتور از یک فرمول به خصوص که مربوط به فعالیت دو سال گذشته یک مجله هست محاسبه می شود. که این مقدار هر چقدر بیشتر باشد، نشان دهنده اعتبار بیشتر یک مجله است. البته بعضی از مجلات برای افزایش دادن عدد ضریب تاثیر خود دست به کارهایی می زند که موضوع دستکاری ضریب تاثیر را به میان می آورد و همین موضوع باعث ایجاد انتقاداتی به روش محاسبه ایمپکت فاکتور شده است.